नवजात शिशुका लागि आमाको दूध सबैभन्दा राम्रो मानिन्छ । आमाको दूधले बच्चाको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ । बच्चाले एक वर्षसम्म आमाको दूध पिउनुपर्छ ।
यसपछि तरल खानासँगै गाई वा भैंसीको दूध पनि खान सकिन्छ । बच्चालाई खुवाउनको लागि बोतल प्रयोग गरिन्छ । सचेत नभएका मानिसले प्लाष्टिकको बोतल प्रयोग गर्छन् ।
प्लास्टिक शरीरको लागि हानिकारक छ । यदि तातो दूध प्लास्टिकको बोतलमा खन्याइयो भने यसले विषाक्त प्रतिक्रिया निम्त्याउन सक्छ। प्लास्टिकको सट्टा बच्चाको बोतलका लागि अन्य विकल्पहरू छनौट गर्नु राम्रो हुनेछ।
बिपिए भनेको के हो?
बिपिए भनेको बिस्फेनोल ए हो। बिपिए एक औद्योगिक रसायन हो जुन १९६० को दशक देखि केहि प्लास्टिक र रेजिन बनाउन को लागी प्रयोग गरिएको छ। बिपिए पोलि कार्बोनेट प्लास्टिक र एपोक्सि रेजिन मा पाइन्छ।
पोलि कार्बोनेट प्लास्टिक प्राय कन्टेनरहरूमा प्रयोग गरिन्छ जसले खाना र पेय पदार्थहरू भण्डारण गर्दछ । जस्तै पानीको बोतलहरू यो शरीरको लागि घातक हुन्छ।
शरीरको हर्मोनमा गडबडी हुन सक्छ। त्यसैले धेरै देशहरूमा बीपीएबाट बनेका उत्पादनहरू प्रतिबन्धित छन्। बच्चाको बोतलमा बीपीए फ्री पनि लेखिएको हुन्छ। बीपीए बच्चाको व्यवहार परिवर्तन गर्न पनि जिम्मेवार हुन सक्छ । त्यसैले बच्चाको बोतल किन्नु अघि राम्ररी जाँच्न जरुरी छ।
गिलासको बोतल
एक राम्रो विकल्प एक गिलास बच्चा बोतल प्रयोग गर्नु हो। गिलासको बच्चाको बोतल धुन सजिलो छ। यसलाई तातो पानीले पनि जीवाणु गर्न सकिन्छ।
सिसाको बेबी बोतलको प्रयोग पुरानो लाग्न सक्छ तर बच्चाको स्वास्थ्यको दृष्टिकोणले यो सही हो। गिलास पनि रिसाइकल गर्न योग्य छ।
गिलास बेबी बोतलहरू टिकाऊ हुन्छन् र सजिलै पुन प्रयोग गर्न सकिन्छ। ग्लास बेबी बोतलहरू पनि वातावरणको लागि राम्रो छन् । यदि गिलास बेबी बोतललाई सही रूपमा प्रयोग गरियो भने यो राम्रो विकल्प साबित हुन सक्छ।
काँचको बेबी बोतलहरू प्रयोग गर्दा केही समस्याहरू पनि सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ। ग्लास बेबी बोतलहरू प्लास्टिकको भन्दा भारी हुन्छन्। बच्चालाई सिसाको बोतलबाट एक्लै दूध पिउन असहज लाग्न सक्छ। साथै, सिसाको बोतल फुट्ने जोखिम पनि उच्च हुन्छ। काँचका बोतलहरू नाजुक हुन्छन् र सिसाका टुक्राहरूबाट चोटपटक लाग्ने जोखिम पनि उच्च हुन्छ। सिलिकन र कपडामा यस्तो जोखिम छैन।
स्टेनलेस स्टील बच्चा बोतल
स्टेनलेस स्टील बेबी बोतल प्रयोग गर्न टिकाऊ छ। स्टेनलेस स्टील प्राकृतिक रूपमा इन्सुलेट छ। यसको मतलब बोतल भित्रको तरल पदार्थ तातो वा चिसो अवस्थामा रहन्छ। बाहिरको तापक्रमले बोतल भित्रको सामग्रीलाई असर गर्दैन।
बाहिर जाँदा यो स्टेनलेस स्टील बेबी बोतल प्रयोग गर्न सही हुनेछ। स्टेनलेस स्टिलको बेबी बोतललाई पानीमा उमालिनु पनि आवश्यक पर्दैन । त्यहाँ स्टेनलेस स्टील बेबी बोतलहरू भारी भएको संग सम्बन्धित समस्या छ। तर केही कम्पनीहरूले यो समस्या समाधान गरेका छन्। लाइट वेट बेबी बोतलहरू अब स्टेनलेस स्टिलमा आउँदैछन्। आमालाई तिनीहरूलाई प्रयोग गर्न सजिलो हुनेछ।
सिलिकन बेबी बोतल
फूड ग्रेड सिलिकन एक गैर विषाक्त बहुलक हो। यो सिलिका (बालुवा) बाट बनेको छ। यो हल्का, रबर जस्तै नरम छ र फुट्दैन। यो पारिस्थितिक मैत्री र बच्चाको बोतलहरूको लागि उपयुक्त सामग्री हो।
प्लास्टिकको विपरीत यसले हानिकारक रसायनहरूको ताप र चिसो सामना गर्न सक्छ। प्लास्टिकको विपरीत सिलिकन बेबी बोतल प्रयोग गर्नु स्वास्थ्यको दृष्टिले पनि स्वस्थकर हुन्छ।
कोमोटोमो सिलिकन बेबी बोतलहरू स्तनको नक्कल गरेर डिजाइन गरिएको हो । यो बारेमा एक पटक आफ्नो डाक्टर संग कुरा गर्न राम्रो हुनेछ। बच्चाको लागि सही बोतल छनोट धेरै महत्वपूर्ण छ।
बिएपी फ्री ग्लास बेबी बोतल
यी बेबी बोतलहरू गिलासबाट बनेका हुन्छन्। तिनीहरूमा एक आवरण छ। जसको कारण तिनीहरूलाई तोड्ने जोखिम कम छ। यसमा सिलिकन स्लिभ्स जडान गरिएको छ। यी बोतलहरू धुनु साथै पानीमा उमालेर पनि पकाउन सकिन्छ । साथै, यी बोतलहरू स्तन दूध पम्पहरूमा सजिलै फिट हुन्छन् । एक पटक बिएपी फ्री ग्लास बेबी बोतल परम्परागत गिलास बोतलहरू भन्दा हल्का छन्।
बिएपी फ्री सिपर
बिएपी फ्री ग्लास सिपरको प्रयोग पनि बच्चाको लागि राम्रो विकल्प हो। यसलाई सजिलै सफा गर्न पनि सकिन्छ । यो स्वास्थ्यको लागि हानिकारक छैन। ढिलो, मध्यम, छिटो र चर प्रवाह निप्पलहरू भएका बेबी बोतलहरू मागमा छन्। जब बच्चा ठूलो हुन्छ, यसलाई पेय कपको रूपमा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ।
यी कुराहरूलाई ध्यानमा राख्नुहोस्
पहिलो पटक काँचको बोतल प्रयोग गर्दा, बोतल र निप्पललाई उमालेको पानीमा ५ मिनेटसम्म राख्नुहोस्। त्यसपछि डिशवाशर प्रयोग गरेर बोतल धुनुहोस्। बोतल हातले धोएर मात्र पुग्दैन। यदि बच्चाको बोतलमा समस्या छ भने, यसलाई तुरुन्तै बदल्नुहोस्।
यदि बच्चाको बोतल खराब गन्ध छ, वा यसको रंग परिवर्तन भएको छ भने यसलाई तुरुन्तै परिवर्तन गर्नुपर्छ।
यदि निप्पलको आकार परिवर्तन भएको छ भने यसलाई प्रयोग नगर्नुहोस्। यदि लगातार यस्तो निप्पल प्रयोग गर्दै हुनुहुन्छ भने निप्पलबाट धेरै दूध पनि एक साथ रिसाउन सक्छ।
निप्पलको प्रवाह जाँच गर्न, यसलाई तल जस्तै छोड्ने प्रयास गर्नुहोस्। यदि दूधको केही थोपा मात्रै झरिरहेको छ भने प्रवाह ठीक छ, अन्यथा थप प्रवाह तपाईंको बच्चाको लागि सही हुनेछैन। धेरै दूध एकै पटक बच्चाको मुखमा जान्छ।
बच्चाको लागि दूध तातो वा तातो बनाउन बोतललाई माइक्रोवेभमा नराख्नुहोस्।
