योगासन शारीरिक–मानसिक स्वास्थ्यको लागि शताब्दीयौं पुरानो अभ्यास हो । यसमा पनि विज्ञहरुले सूर्य नमस्कारको अभ्यासलाई निकै प्रभावकारी मान्दै आएका छन् । सूर्य नमस्कार भनेको जीवन दिने ऊर्जाको लागि कृतज्ञता र प्रेम प्रदान गर्दा सूर्यलाई नमस्कार हो । सूर्यलाई ऊर्जा, शक्ति र जीवनको प्रतीक मानिन्छ । शारीरिक र मानसिक शक्ति बढाउन, शरीरमा राम्रो नियन्त्रण प्राप्त गर्न, मानसिक शान्ति र शरीरको सन्तुलनका लागि सूर्य नमस्कारको अभ्यास आवश्यक रहेको विज्ञहरू बताउँछन् । सूर्य नमस्कारको नियमित अभ्यासले शरीर, श्वास र चेतनाबिचको सम्बन्धलाई गहिरो बनाउने र समग्र स्वास्थ्यका लागि फाइदाजनक हुने विज्ञहरू बताउँछन् ।
सूर्य नमस्कारका विधिहरू सूर्य नमस्कार १२ योगासनहरूको संयुक्त समूह हो । सबैको अभ्यास गर्ने तरिका फरक–फरक हुन्छ, आफ्नो स्वास्थ्य अनुसार विज्ञको सल्लाह लिएर अभ्यास रोज्नुहोस् । सूर्यनमस्कारका आसनहरूमा प्रणाम आसन, हस्तउत्तनासन, हस्तपदासन, अश्वसंबंधन आसन, दण्डासन, अष्टांग नमस्कार, भुजंगासन, पर्वतासन, अश्वसंचलना आसन, हस्तपदसन, हस्तुत्थानासन र ताडासन अभ्यास गरिन्छ ।
सूर्य नमस्कार गर्दा हुने फाइदाहरु सूर्य नमस्कार योग गर्ने बानी बसाल्दा तपाईले धेरै शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्य लाभ पाउन सक्नुहुन्छ । –यो योग अभ्यासले तौल घटाउन मद्दत गर्छ । –मांसपेशी र जोर्नी बलियो बनाउँछ । –व्यायामले पाचन प्रणालीलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छ ।
–अनिद्रासँग लड्न मद्दत गर्दछ । –यो महिनावारीलाई सही राख्नको लागि फाइदाजनक मानिन्छ । –फ्रोजन शोल्डर समस्यामा उपयोगी। -मेरुदण्ड र पेटको मांसपेशीलाई तान्न मद्दत गर्छ । –हिप्सको लचिलोपन सुधार गर्दछ । –स्नायु प्रणाली को सन्तुलन सुधार गर्दछ । –रगतमा चिनी र रक्तचापको स्तर कम गर्ने व्यायाम । –तनाव स्तर नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्छ ।
सूर्य नमस्कार सम्बन्धी सावधानीहरू अध्ययनमा सूर्य नमस्कारको अभ्यास निकै प्रभावकारी भएको देखिए पनि कतिपय अवस्थामा यसको अभ्यासमा सावधानी अपनाइएको छ ।
गर्भवती महिलाहरूलाई सूर्यनमस्कारका केही आसनहरू नगर्न सल्लाह दिइन्छ किनभने यसले पिठ्युँ र पेटमा थप दबाब दिन्छ । उच्च रक्तचापबाट पीडित व्यक्तिहरूले पनि निश्चित व्यायामबाट टाढा रहनुपर्छ । कुनै पनि व्यायाम गर्नु अघि विशेषज्ञको सल्लाह लिनु आवश्यक मानिन्छ ।
